Wat is heerlijk visrecht?
In het algemeen geldt dat de eigenaar van de grond onder het water ook het visrecht heeft van het water boven die grond. Een uitzondering is als er sprake is van heerlijk visrecht.
Heerlijk visrecht is het zakelijk recht om met uitsluiting van anderen te vissen in water dat in eigendom aan een ander toebehoort. Deze zogenoemde oud zakelijke rechten of heerlijke rechten zijn geëerbiedigd bij de invoering van het Burgerlijk Wetboek in 1853. De oude zakelijke visrechten kunnen vervallen, als het visrecht en het grondeigendom bij één persoon komen te liggen. Ze mogen daarna niet meer apart verhandeld worden. Heerlijke visrechten zijn verhandelbaar en overerfbaar.
De oorsprong van heerlijk visrecht
Voor het ontstaan van het heerlijk visrecht moet men terug naar de vroege middeleeuwen, toen Nederland nog een feodale bestuursstructuur had. In het toenmalige leenstelsel gaven landheren, zoals koningen en graven, rechten aan hun lagere gezagsdragers in een bepaald gebied, de heerlijkheid. Een heerlijkheid was aldus een feodale bestuursvorm die betrekking op het kunnen uitoefenen van overheidsgezag over een bepaald gebied.
Er waren bestonden oorspronkelijk twee soorten heerlijkheden: de vrije of hoge heerlijkheden, waarbij de heer het recht had om te beslissen in halszaken (doodstraf opleggen) en de ambachtsheerlijkheden, waarbij de heer dat recht niet had.
Men kan een heerlijkheid het best vergelijken met het tegenwoordige bestuursorgaan ‘gemeente’. Het gezag over dit gebied, en de eigendom van het gebied moeten daarbij als twee aparte zaken gezien te worden: doorgaans kreeg de eigenaar het land in ‘leen’ en werd hij niet de eigenaar.Er bestond destijds dus al de mogelijkheid rechten uit te kunnen oefenen op grond van iemand anders, wat men nog steeds terug ziet in de rechtsfiguur van het heerlijk visrecht.
Naast de overheidsrechten ontving de heer, die eigenaar was van de heerlijkheid, ook enkele geaccrocheerde rechten. Dit zijn de rechten die de heer kon uitoefenen naast zijn recht op overheidsgezag, zoals bijvoorbeeld het heerlijk visrecht.In de literatuur wordt heerlijk visrecht een zogenaamd oneigenlijk heerlijk recht genoemd. De reden hiervoor is dat heerlijke rechten betrekking hebben op het kunnen uitoefenen van overheidsgezag, terwijl het recht om zelf te mogen vissen daar weinig mee te maken heeft. Juist het feit dat heerlijk visrecht niets met overheidsgezag van doen heeft is de reden dat zij tot in de moderne tijd heeft kunnen blijven bestaan.
Visrechten in 1814 hersteld
In de nieuwe rechtsorde van 1795, waarin men sprak van Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, bleek het feodale instituut van heerlijkheden niet te handhaven. Met de Staatsregeling van 1798 is het particuliere recht op overheidsgezag afgeschaft. Ook het heerlijk visrecht werd onwettig verklaard. De heerlijke rechten, incluis het heerlijk visrecht, zijn in 1814 echter weer gedeeltelijk hersteld. Wel bleef de overheidsmacht in handen van de gemeenten (de staat). De meeste heerlijke rechten, zoals het heerlijk visrecht, bestaan tot op heden echter nog steeds.
Ambachtsheerlijk visrecht
Soms wordt heerlijk visrecht ambachtsheerlijk visrecht genoemd. Deze laatste uitdrukking is onjuist. Na de opheffing van het verschil tussen ambachtsheerlijkheden en vrije heerlijkheden in 1798 kan er alleen nog gesproken worden van heerlijkheden en derhalve ook alleen van heerlijk visrecht. Waar dus ambachtsheerlijk visrecht wordt gezegd of geschreven gaat het dus altijd om heerlijk visrecht.
Taxatie en waardebepaling van uw visrecht
Indien u benieuwd bent wat uw heerlijk visrecht nu eigenlijk waard is bent u hier aan het goede adres. Wij adviseren en taxeren betreffende de aan- en verkoop van dergelijke visrechten. In tegenstelling tot de meeste zaken is er nader onderzoek nodig om te bepalen wat de waarde van de heerlijke visrechten is. De bijbehorende documenten zijn immers vaak eeuwen oud. Het is derhalve niet mogelijk om te zeggen 1ha heerlijk viswater kost doorgaans x euro.
Er zijn vele factoren die de prijs van heerlijke visrechten ten positieve of ten negatieve beïnvloeden. U kunt hierbij denken aan evidente zaken als huidig economische potentieel, totaaloppervlakte aan visrechten, etc, maar ook de inhoud van (eeuwenoude) aktes is essentieel. Zo zijn er nog een groot aantal punten te noemen die van belang zijn. Voor een leek is het is zeer lastig deze buitengewoon gecompliceerde materie te doorgronden. Gelukkig kunnen wij u hiermee helpen. Al ruim 15 jaar zijn wij gespecialiseerd in vraagstukken die betrekking hebben op heerlijk visrecht.
Indien u wilt weten wat de waarde is van uw heerlijk visrecht, of als u uw visrecht wil laten taxeren, neem nu dan contact met ons op. Nadat wij uw bericht hebben ontvangen krijgt u binnen 24 uur een reactie van ons. Heeft u uw telefoonnummer bij ons achtergelaten, dan belt een van onze experts u terug. Hij of zij zal u een aantal verkennende vragen stellen om een goed beeld te krijgen van uw situatie. Daarna zal er onderzoek nodig zijn om de waarde van het heerlijk visrecht te kunnen bepalen.
Dit onderzoek kan enkele dagen duren, maar soms ook weken. Dit is geheel afhankelijk van uw dossier: Hoe completer u alle gegevens, aktes etc bij elkaar hebt, des te vlugger we de taxatie hebben afgerond. Indien nodig nemen we contact op met het Kadaster, regionale en nationale archieven om aanvullende gegevens te verkrijgen.
